بررسی و تحلیل فرم ها و تزیینات ایرانی در نمونه هایی از ظروف آبی و سفید صفوی

چکیده: عصرصفوی یکی از درخشا‏نترین ادوار تاریخی ایران محسوب می‏شود و هنر در این زمان به بالاترین درجه خود رسیده است. هنر سفالگری هم از این امر به دور نبود و سفالگران دوره صفوی توانسته‏اند در سطحی قابل وصف به خلق آثار سفالی دست پیدا کنند. در میان سفال‏های عصر صفوی، سفا‏ل آبی و سفید از مقبولیت زیادی برخوردار بوده است. هر چند تولیدسفا‏لینهآبیوسفیددرایرانبهقبلازدوران صفویهباز می‏گردد،امااوج شکوفاییآنمربوط بهاین دوران است. نقوش به کار رفته بر روی سفال آبی و سفید این دوران درا‏بتدا، تحت تأثیر هنر کشور چین بود و البته گاهی هم نمونه‏هایی دارای نقوش ترکیبی بودند و در اواخر این دوران هنرمند سفا‏لگر برای نقش پردازی بر روی این سفال‏ها از نقوش ایرا‏نی مدد گرفت و به خلق آثاری زیبا اقدام کرد. نقوش ایرانی شامل نقوش ا‏‏‏نسانی، حیوانی، گیاهی، کتیبه‏ای و نقوش پرندگان در میان عناصر گیاهی است که مشخصات و ویژگی‏های آن‏ها، موضوع تحقیق کنونی می‏‏باشد.هدف از ا‏‏نجام این تحقیق، شناسایی میزان و نحوه ارتباط بین نقوش مزبور با نمونه‏های مینیاتورهای نسخ خطی، منسوجات وقالی‏های این عصر می‏باشد. که برای نیل به این هدف از روش تحقیق تاریخی و تو‏صیفی استفاده شده است. درهمین راستا چهل دونمونه شاخص از این سفال‏ها که در موزه های، آشمولین، لوور، طارق رجب، ویکتوریا و آلبرت لندن و موزه ملی ایران دارای نقوش مزبور است به لحاظ مشخصات نقوش، فرم، طرح و رنگ و... مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته تا بدینوسیله میزان ارتباط بین نقوش مزبور با نقوش هنرهای نگارگری، پارچه بافی، و قالی‏های عصر صفوی مشخص گردد. با توجه به نتایج به دست آمده برروی نقوش ظروف آبی و سفید عصر صفویه می‏توان اینطور بیان نمود که نقوش تزیینی سفال آبی و سفید عصر صفوی متأثر از هنرهای هم عصر خود بوده است. و عوامل چون: اعتقادات مذهبی و باورهای یکسان، وجود یک وحدت ملی، پیشرفت مکاتب نگارگری صفویه، رواج تکنیک گرته برداری و عواملی چون اقتصاد در عصر صفویه توانسته است یک همسانی بین همگی هنرها آن زمان ایجاد کند.